BÓG JAKO KRÓL W PIŚMIE ŚWIĘTYM

Ponieważ walka o panowanie Jezusa trwa, trzeba nam na nowo wyznać wiarę św. Piotra: Ty jestes Król, Syn Boga Żywego (Mt 16,16) i wiarę św. Pawła: Trzeba, ażeby On królował (1 Kor 15,25).

Bóg objawia się w Piśmie Świętym jako Stwórca i Król świata; jako Król Izraela, narodów i ich władców; jako Król odbierający cześć od ludu wiernego przymierzu[1].

Ludzie już w raju odrzucili panowanie Boga i tym samym stopniowo znaleźli się pod władzą diabła. Bóg okazywał jednak ludziom swoje miłosierdzie i wlewał w ich serca nadzieję wybawienia. Czynił to poprzez proroctwa zapowiadające mającego nadejść Mesjasza-Króla. Nowy Testament ukazuje wypełnienie tych zapowiedzi w osobie Jezusa z Nazaretu. Także Jezus jako Człowiek mówi o królewskiej godności Boga, a po Jezusie czyni to Kościół, czego ślady znajdujemy już na kartach Nowego Testamentu. W ten sposób na przestrzeni setek lat formowania się orędzia biblijnego Bóg objawia się człowiekowi jako Król.

1. Bóg króluje nad stworzeniami

Stary Testament na samym początku ukazuje stwórczy akt Boga. Stwórca posiada pełnię władzy nad stworzeniami[2]. Mówi o tym między innymi Księga Daniela: Dlaczego nie oddajesz pokłonu Belowi? On [Daniel] zaś odrzekł: Bo nie oddaję czci bożkom uczynionym rękami, lecz Bogu żyjącemu, który stworzył niebo i ziemię oraz sprawuje władzę nad wszystkimi istotami (Dn 14,5). Daniel w okresie deportacji babilońskiej nie kłaniał się bożkom, ponieważ uznawał panowanie Boga rozciągające się nad wszystkimi istotami. Są one podległe Bogu na mocy aktu stworzenia. Autor natchniony wyraźnie nawiązuje do opisu stworzenia świata[3], w którym Bóg objawia siebie jako absolutnego Władcę kontrolującego rzeczywistość mocą Swego słowa. Jednak najistotniejszym punktem nauki o stworzeniu nie są szczegóły dotyczące powstawania poszczególnych elementów kosmosu. Najistotniejszą prawdą aktu stworzenia jest pochodzenie wszystkiego od Boga Jedynego, przez co nie tylko następuje wyraźna degradacja religii pogańskich, lecz przede wszystkim podkreślenie wszechwładzy Boga[4].

Bóg w Starym Testamencie sprawuje władzę nad całą ziemią. Mówi o tym Psalmista w słowach: bo Pan najwyższy, straszliwy, jest wielkim Królem nad całą ziemią (Ps 47,3). Posługując się hebrajskim terminem melek oznaczającym suwerena, władcę, króla, psalmista pomaga zrozumieć, że Bóg rządzi jako Król całą ziemią i wszystkimi zamieszkującymi ją istotami. Nie można spośród nich wykluczyć ludzi. Bóg nie tylko sprawuje władzę nad jednostkami, ale również nad całymi narodami: Bóg króluje nad narodami, Bóg zasiada na swym świętym tronie (Ps 47,9). Tron Boga stoi ponad tronami ludzi, którzy zobowiązani są do okazywania posłuszeństwa prawowitemu Władcy.

Prorok Izajasz, precyzując zakres władzy Boga, przypisuje Mu władzę sądowniczą, ustawodawczą i wykonawczą: Albowiem Pan jest naszym sędzią, Pan naszym prawodawcą, Pan naszym królem! On nas zbawi! (Iz 33,23). Słowa te wyrażają pełnię władzy Boga Jahwe, który objawia siebie ludziom nie po to, aby ich uciemiężyć pod jarzmem dominacji, jak to często czynili i czynią władcy pochodzący spośród ludzi, ale aby ich zbawić. Jest to istotny punkt naszych rozważań, ponieważ powiązanie królowania Boga z darem zbawienia obecne jest w orędziu przekazanym Służebnicy Bożej Rozalii Celakównie[5]. Królowanie Boga wśród ludzi okazuje się poprzez respektowanie ustalonych przez Niego zasad, przestrzeganie wyroków i wytrwałą służbę.

Ludzie uznający w Bogu swego Króla przyjmowali z wiarą również królewską godność Mesjasza. W Nowym Testamencie widzimy kontynuację tendencji obecnej w Septuagincie, gdzie hebrajskie słowo melek tłumaczone jest przy użyciu słowa basileus. Bogu przypisuje się cechy, które zawiera greckie słowo oznaczające przywódcę ludu, księcia, dowódcę, pana danego terytorium, króla. Termin ten jest stosowany na zasadzie analogii wobec Boga jako posiadacza nieograniczonej władzy nadprzyrodzonej. W Nowym Testamencie czterokrotnie użyty jest w stosunku do Boga, gdzie podkreślono, że Jerozolima jest Jego miastem (Mt 5,35), On sam zaś jest Królem wieków nieśmiertelnym i niewidzialnym (1 Tm 1,17), zamieszkującym światłość niedostępną (1 Tm 6,15), władającym narodami (Ap15,3). Zrozumiałe jest zatem, że do planu zbawienia człowieka należy wiara w odwieczne królowanie Boga.

Bóg w Piśmie Świętym objawia się jako autonomiczny Król posiadający niepodzielną władzę. Jest Królem królujących i Panem panujących. W identyczny lub podobny sposób określał Boga wielokrotnie Stary Testament (Pwt 10,17; Ps 135,3; 2 Mch 13,4), usiłując wyrazić wyższość Jahwe nad bogami pogańskimi i możnymi tego świata. Uwidoczniło się to między innymi w czasach walk machabejskich[6] (por. 2 Mch 13,4). Człowiek odrzucił jednak królowanie Boga, a skierował się do bożków, czyli demonów (por. 1 Kor 10,20n) i władców tego świata, uzurpujących sobie prawo do tronu Boga.

2. Człowiek detronizuje Boga jako Króla

Czy człowiek jest zdolny zdetronizować Boga? Pismo Święte naucza, że jest to możliwe i podaje liczne tego przykłady. Ukazuje przy tym charakter tej ludzkiej manifestacji samowładztwa. Człowiek jest zdolny wyrzucić Boga ze swojego serca. Człowiek może wyrzucić Boga ze swojej rodziny, społeczności lokalnej i globalnej. Dokąd zatem sięgają wpływy człowieka, tak daleko może on rozciągnąć obszar detronizacji Boga. A ponieważ wpływy człowieka są ograniczone, stąd również detronizacja Boga przez człowieka ze swej natury jest drogą prowadzącą do pustki zamkniętego w sobie ludzkiego serca.

Podobnie jak na początku w idealnej rzeczywistości Edenu, tak w Narodzie Wybranym sam Bóg sprawował władzę. Lud jednak wzgardził swoim Królem i zdetronizował Boga, by na Jego miejscu osadzić człowieka: A Pan rzekł do Samuela: Wysłuchaj głosu ludu we wszystkim, co mówi do ciebie, bo nie ciebie odrzucają, lecz Mnie odrzucają jako króla nad sobą (1 Sm 8,7).

Detronizacja Boga opisana w Pierwszej Księdze Samuela będzie lepiej zrozumiana, gdy zwrócimy uwagę na kontekst całego zajścia. Ludzie odrzucili królowanie Boga wobec nadciągającego zagrożenia. Przestali ufać Bogu, który dał dotychczas wiele dowodów swej troski i wierności. Gdy spostrzegliście, że Nachasz, król Ammonitów, nadciąga przeciw wam, powiedzieliście mi: Nie! Król będzie nad nami panował! Tymczasem Pan, wasz Bóg, jest królem waszym (1 Sm 12,12). Naród mówi Bogu: Nie!

To tragiczne słowo pobrzmiewało odtąd złowieszczym echem w dziejach pokoleń Jakuba, aż zagłuszyło je posłuszne „Tak!” Niepokalanej. Teraz jednak naród powiedział „Nie!”, a fragment ten można interpretować alegorycznie. W języku hebrajskim imię króla Amonitów, Nachasz, oznacza węża. To samo słowo użyte jest na określenie istoty, która zwiodła Ewę. Jak człowiek w Edenie zakwestionował autorytet Boskiego nakazu, tak tym razem wobec zagrożenia ze strony „Węża” naród odrzucił królowanie Boga.

Detronizacja Boga dokonana przez Naród Wybrany nie oznaczała jeszcze zupełnego zerwania przymierza. Bóg przyjął decyzję ludzi i, choć został przez nich odsunięty, nie usunął się z historii człowieka, lecz począł wpływać na decyzje królów poprzez swoich proroków. Więcej nawet, Bóg przez proroków wskazuje, kogo chce widzieć na tronie swego narodu. Wiąże się to z kluczowym nakazem: tego tylko ustanowisz królem, kogo sobie Pan, Bóg twój, wybierze spośród twych braci – tego uczynisz królem (Pwt 17,15). Kwestia pochodzenia władzy z nadania Bożego jest głęboko zakorzeniona w Piśmie Świętym i szczególnie ukazana w sporze ludu z Samuelem[7]. Biblia pokazuje, że Bóg zgodził się na funkcjonowanie instytucji władzy świeckiej tylko ze względu na wolny wybór człowieka.

Wybór króla był dla Narodu Izraelskiego punktem zwrotnym jego dziejów, lecz jak sam był przejawem buntu wobec Boga-Króla, tak też sprzeciwem musiał się odznaczyć w przyszłości. I nie długo trzeba było na to czekać, gdyż już pierwszy monarcha, Saul, nie był władcą według serca Bożego, lecz królem według wyobrażeń ludzkich. Opór nieskłonnego do posłuszeństwa króla Saula doprowadził go do definitywnego upadku. Jego miejsce na tronie zajął pasterz Dawid. Otrzymał on za pośrednictwem proroka Natana obietnicę dotyczącą przyszłego wywyższenia królewskiego rodu w osobie Potomka, którego królestwo zostanie utwierdzone na wieki (2 Sm 7,13). Obietnica ta potwierdzona została w późniejszych czasach przez innych proroków i rozwinięta w nurt zwany mesjanizmem. Nadzieje wiązane z osobą Potomka Dawida pomagały zachować wiarę w Boga-Króla w trudnych latach upokorzenia i zniewolenia. Z niecierpliwością oczekiwano wypełnienia obietnicy, co wielu ludziom pozwoliło później w Jezusie z Nazaretu rozpoznać zapowiedzianego Mesjasza-Króla.

3. Bóg zapowiada Mesjasza-Króla

W ciągu dziejów Bóg zaszczepił w Izraelu nadzieję mesjańską opartą na wiarygodnych Bożych obietnicach. Słowo mesjasz oznacza namaszczonego[8]. W Starym Testamencie termin ten występuje w pięciu przypadkach. Przede wszystkim odnosi się do króla Izraela namaszczonego z rozkazu Boga. Następnie oznacza najwyższego kapłana. Po trzecie nazwany tak został władca perski Cyrus. Po czwarte termin ten odnosi się do mesjańskiego Księcia, a po piąte oznacza patriarchów: Abrahama, Izaaka i Jakuba. Jeśli dodać do tego wszystkie proroctwa kanoniczne i pozakanoniczne, otrzymamy ostatecznie wizerunek postaci o cechach Boskich i królewskich. Zapowiedziany Mesjasz posiadać ma także prerogatywy kapłańskie i prorockie. Mają być one tylko środkiem umożliwiającym osiągnięcie pełni w nadchodzącej epoce szczęścia.

Najstarszym proroctwem mesjańskim są słowa, które przez pośrednictwo proroka Natana Bóg skierował do Dawida. Powstające później teksty rozwijają i pogłębiają złożoną wówczas przez Boga obietnicę, wyrażoną w słowach: Od czasu kiedy ustanowiłem sędziów nad ludem moim izraelskim, obdarzyłem cię pokojem ze wszystkimi wrogami. Tobie też Pan zapowiedział, że ci zbuduje dom. Kiedy wypełnią się twoje dni i spoczniesz obok swych przodków, wtedy wzbudzę po tobie potomka twojego, który wyjdzie z twoich wnętrzności, i utwierdzę jego królestwo. On zbuduje dom imieniu memu, a Ja utwierdzę tron jego królestwa na wieki. Ja będę mu ojcem, a on będzie Mi synem (…). Przede Mną dom twój i twoje królestwo będzie trwać na wieki. Twój tron będzie utwierdzony na wieki (2 Sm 7,11-16).

Fragment ten zawiera doniosłe treści teologiczne. Dowiadujemy się z niego, że z rodu Dawida powstanie Król. Byłoby to oczywiste, gdyby nie zapowiedź głosząca, że królestwo tego Króla będzie trwało na wieki. Co więcej, będzie go łączyła przedziwna więź z samym Bogiem. Będzie to więź synowsko-rodzicielska. Proroctwo zapowiada cierpienie tego Króla wynikające z zaciągnięcia winy. Wina ta nie pozbawi go jednak życzliwości Boga, który ponawia obietnicę wiecznego trwania królestwa tegoż niezwykłego Dziedzica tronu Dawida.

Kim będzie ów Potomek? Wiele na jego temat powie nam Eklezjastyk: Nie przestawajcie być mocni w Panu, przylgnijcie zaś do Niego, aby was umocnił. Pan wszechmocny jest Bogiem jedynym, a poza Nim nie ma Zbawcy. Przyobiecał Dawidowi, słudze swemu, wzbudzić z niego Króla bardzo mocnego i na stolicy majestatu siedzącego na wieki (Syr 25,24). O ile początkowo mówi się o wiecznie trwałym królestwie, tak teraz Syrach mówi o wiecznym Królu. Jest to potomek Dawida przyobiecany przez Boga. Będzie się on odznaczał wyjątkową mocą i będzie zasiadał na stolicy majestatu. Warto podkreślić ponadczasowość sprawowania władzy przez tego Króla. Zastosowana przez Syracha formuła na wieki stanie się lepiej zrozumiała w kontekście proroctwa z Księgi Daniela.

Daniel zapowiada w swojej księdze Syna Człowieczego i Mesjasza. Z jednej strony zapowiada Władcę-Pomazańca (Dn 9,25), którego tytuł posiada konotacje militarne. Jest to postać na pierwszy rzut oka tajemnicza, lecz Daniel zapowiada odrzucenie przyszłego Mesjasza i mające po tym nastąpić zburzenie Jerozolimy. Z drugiej strony Daniel zapowiada Osobę dalece wykraczającą poza granice ludzkiej egzystencji, choć określa ją mianem Syna Człowieczego: Patrzałem w nocnych widzeniach: a oto na obłokach nieba przybywa jakby Syn Człowieczy. Podchodzi do Przedwiecznego i wprowadzają Go przed Niego (Dn 7,13).

Syn Człowieczy przebywa w bliskości samego Boga. Przybywa na obłokach jak sam Bóg. W symbolice biblijnej obłok oznacza rzeczywistość nadprzyrodzoną. Kolejny wers proroctwa poszerza jeszcze te informacje: Powierzono Mu panowanie, chwałę i władzę królewską, a służyły Mu wszystkie narody, ludy i języki. Panowanie Jego jest wiecznym panowaniem, które nie przeminie, a Jego królestwo nie ulegnie zagładzie (Dn 7,14). Powtarza się obietnica wiecznie trwałego królestwa, powtarza się zapowiedź objęcia królewskiej władzy. Nowe jest natomiast rozciągnięcie władzy Syna Człowieczego na wszystkie narody, ludy i języki, które mu służą.

Zakończenie

Oczekujemy wypełnienia się obietnicy przyjścia Jezusa – Króla na końcu czasów. Oczekujemy Paruzji. Przygotowujemy się do tego wydarzenia przez indywidualne umacnianie panowania Chrystusa w naszych sercach oraz przez apostolat, który przybrał formę wzywania Polaków do dokonania aktu Intronizacji.

Warto przypomnieć, że władza nad narodami należy w Starym Testamencie do Boga-Króla. Prorok Daniel zapowiada Syna Człowieczego przypisując mu cechy samego Boga. Wszystko to wskazuje na wyższą od ludzkiej godność Mesjasza. Jest On jednak nazwany między innymi Synem Człowieczym, a w proroctwach pojawia się wątek jego odrzucenia i cierpienia, co jest bliskie kondycji ludzkiej (np. Iz 53,2-10; Za 12,10; Ps 22). Z jednej strony jest niezwyciężonym wojownikiem, księciem, wodzem wojsk i mścicielem, z drugiej zaś podaje grzbiet swój bijącym i przychodzi na świat w malutkiej mieścinie. Przyjęcie z wiarą takich proroctw nie sprawiałoby mimo wszystko trudności gdyby nie to, że Mesjasz ma być Synem Boga, Bóg Jego Ojcem. Najtrudniej uwierzyć w to, że sam Bóg może zamieszkać między ludźmi.

Piotr Pikuła

KRÓL WIEKÓW I KRÓLUJĄCYCH

„A Królowi wieków nieśmiertelnemu, niewidzialnemu, Bogu samemu – cześć i chwała na wieki wieków! Amen”
(1 Tm 1, 17).
„… błogosławiony i jedyny Władca, Król królujących i Pan panujących, jedyny, mający nieśmiertelność, który zamieszkuje światłość niedostępną, którego żaden z ludzi nie widział ani nie może zobaczyć: Jemu cześć i moc wiekuista! Amen”
(1 Tm 6, 15-16).

W Pierwszym Liście do Tymoteusza Bóg dwukrotnie został nazwany Królem. Po raz pierwszy ma to miejsce w uwielbieniu zamykającym rozważanie św. Pawła nad swoim powołaniem. Bóg określony został tu mianem Króla wieków (1 Tm 1, 17). Za drugim razem Bóg jawi się jako Król królujących (1 Tm 6,15). Zapytać można, czy w rozróżnieniu takim chodzi jedynie o stylistyczne walory tekstu, czy może kryje się za nim jakaś głębsza myśl teologiczna?

Zapytajmy najpierw, czy istnieją jakieś przesłanki, które mogłyby wskazywać, iż chodzi jedynie o wymiar literacki? Owszem, można je znaleźć. Chodziłoby tu o formę literacką fragmentów Pierwszego Listu do Tymoteusza, w których Bóg nosi tytuł króla. Już na początku wspomniałem o dwóch doksologiach (formułach uwielbienia) występujących w tym liście. Są one formułami pożegnalnymi zakorzenionymi w tradycji judaizmu hellenistycznego. Wplecione w tekst nie musiały być ściśle powiązane z treścią poprzedzających je wypowiedzi. Oddawano w nich chwałę Bogu. Są krótkie i łatwe do zapamiętania, a przy tym przenika je moc doktryny i modlitwy. Dlatego, choć niewielkie pod względem objętości, przykuwają uwagę ogromnym ładunkiem wiary pierwotnego Kościoła.

Co więc mówią o Bogu doksologie zawarte w Pierwszym Liście do Tymoteusza? W obu przypadkach Bóg nazwany jest królem – w tekście greckim został użyty rzeczownik basileus. W języku greckim słowo to posiadało wiele znaczeń. Było tytułem, którym oznaczano głowę państwa, absolutnego władcę na danym obszarze, pana kraju i przywódcę narodu, monarchę, cesarza, króla. Słowa tego używano wobec królów zależnych od władzy rzymskiej oraz tetrarchów, satrapów, książąt, a także dowódców wojskowych. Bywało, że słowo to oznaczało pana domu, rodziny. Czasami osobę wybitną w jakiejś dziedzinie: filozofa, mędrca, a także króla ptaków: orła i króla zwierząt: lwa.

W Nowym Testamencie wyraz ten występuje aż 115 razy. Mówiąc ogólnie, król oznacza tu kogoś, kto panuje nad danym narodem lub krainą, albo jest posiadaczem władzy nadprzyrodzonej. Spośród ziemskich królów Nowy Testament wymienia Dawida, Melchizedeka, faraona, Heroda Wielkiego, Heroda Antypasa, Heroda Agryppę I, Heroda Agryppę II i króla nabatejskiego, Aretasa. Na marginesie można zaznaczyć, że w stosunku do przedstawicieli nadprzyrodzonej władzy zła termin ten użyty jest tylko jeden raz na określenie Abaddona, władcy Czeluści.

Wobec Boga Ojca Nowy Testament stosuje tytuł króla czterokrotnie, zaś względem Jezusa aż 36 razy. Według biblistów wyraża on transcendencję Boga. Bóg jako Król posiada wiele przymiotów, które ilustrują nadprzyrodzony charakter Jego władzy. Skoncentrujmy się jednak na tytułach: Król wieków i Król królujących.

Co oznacza, że Bóg jest Królem wieków? Oznacza to, że nie przemija. Bóg w swym istnieniu nie ma początku i nie doświadczy końca. Wymyka się czasowości, bo jest poza czasem. Wyrażenie Król wieków może być jednak rozumiane także w znaczeniu Król eonów, przy czym eony powinny być tu rozumiane w sensie kosmologicznym jako pewne uniwersum, porządek świata.

Jeśli zestawimy te dwa sensy, dojdziemy do wniosku, że zwrot Król wieków oznacza tak naprawdę Boga jako Stwórcę. Dlaczego właśnie Stwórcę? Wiemy, że Bóg jako Król wykracza w swojej transcendencji poza czasy i światy, a jednocześnie ogarnia je swoją królewską władzą. Czyż nie są to prerogatywy Stwórcy. Bóg Stwórca jest jednocześnie Królem, ponieważ – jak zauważa Słownik Teologii Biblijnej – króluje nad światem kierując jego losami.

Z kolei zwrot Król królujących podkreśla wyższość Boga nad wszystkimi ziemskimi władcami. Każdy monarcha jest poddanym Boga i Jemu podlega. Czy zgodzimy się z tym, że Bóg przewyższa wszystkich władców i nad nimi panuje? Myślę, że jest to oczywiste. Jednak inną kwestią jest to, że Bóg posiada nieograniczoną władzę nad królującymi, inną zaś jest to, czy owi królujący są tej władzy posłuszni. Bóg sprawuje swoją nieograniczoną władzę w tajemniczy sposób także w doczesności. Troska o człowieka powoduje, że Bóg jest władcą nie tylko w wymiarze kosmicznym, lecz także w wymiarze społecznym.

Idąc dalej tym tokiem myślenia możemy stwierdzić, że określenia Król wieków oraz Król królujących wyrażają przekonanie pierwotnego Kościoła, iż Bóg nie jest tożsamy ze światem, nie jest też gdzieś daleko poza nim, lecz jest ponad światem i troskliwie kieruje jego losami. Można by pokusić się o stwierdzenie, że określenie Boga mianem Króla wyraża naukę o Opatrzności Bożej, czyli wiarę chrześcijan w to, że Dawca Życia przez swoje zrządzenia z miłością i mądrością prowadzi wszystkie stworzenia do ostatecznego celu (por. KKK 321).

Rozważając znaczenie tych tytułów, nie możemy zatrzymać się jedynie na poziomie szkicu ukazującego ludziom wycinek tajemnicy Boga. Byłoby to zbytnim uproszczeniem. Jeżeli Pismo Święte tak jednoznacznie określa Stwórcę mianem Króla, to w określeniu tym kryje się pewien plan względem człowieka. Tytuł ten określa bowiem bardzo wyraźnie relacje zachodzące na linii Bóg – człowiek.

W kontekście całego Pisma Świętego możemy stwierdzić, że w planie tym chodzi o powołanie człowieka do zawierzenia Bogu-Królowi. Za zawierzeniem natomiast podążać musi ufne posłuszeństwo, którego zewnętrznym przejawem będzie wierność prawu miłości. Tylko w ten sposób człowiek może adekwatnie odpowiedzieć na królewską troskę Boga o świat i człowieka.

Idea Boga Króla znajduje swój wyraz również w obrazie Boga jako Ojca. W decydujący sposób na takie pojmowanie Boga w starożytnym Izraelu wpłynęła teologia przymierza, które Jahwe zawarł ze swoim ludem. Okazało się bowiem, że Przedwieczny Król zatroszczył się o swój wybrany naród z iście rodzicielską pieczołowitością. Gdy zaś chodzi o Nowe Przymierze, to już w Modlitwie Pańskiej wyrażamy naszą wiarę w Boga, który jest jednocześnie naszym Ojcem i Królem. Modlimy się przecież: „Ojcze nasz … przyjdź Królestwo Twoje”. Królestwo to przychodzi do nas w Jezusie z Nazaretu, w którym mesjańskie proroctwa nabierają konkretnych kształtów.

W tej zatem perspektywie powinniśmy spojrzeć na Syna Bożego, który z Ojcem i Duchem Świętym żyje i króluje. Odkupienie jest bowiem punktem kulminacyjnym królewskiej troski Boga o świat i człowieka. W Chrystusie Król wieków i Król królujących tworzy nową rzeczywistość, nowe niebo, nową ziemię, a także nowego człowieka.

Przykładem nowego człowieka w Chrystusie jest św. Paweł, który w swoim życiu wielokrotnie doświadczył królewskiej troski Boga. Wspomina o tym w Pierwszym Liście do Tymoteusza, gdy opisuje swoje nawrócenie i jego sens: dostąpiłem miłosierdzia po to, by we mnie pierwszym Jezus Chrystus pokazał całą wielkoduszność jako przykład dla tych, którzy w Niego wierzyć będą dla życia wiecznego (1 Tm 1, 16). Dostrzegając przejawy miłosierdzia Boga w swoim życiu, Apostoł uwielbił Go słowami: Królowi wieków nieśmiertelnemu, niewidzialnemu, Bogu samemu – cześć i chwała na wieki wieków! Amen (1 Tm 1, 17).

Jeśli i Ty doświadczasz przebaczającej miłości Boga Ojca, nie zapomnij oddać Mu chwały i uznać w Nim swojego Króla.

Piotr Pikuła

Prawda o Bogu, który jest Królem należy do podstawowych prawd Pisma Świętego. Idea Bożego królowania nad światem, Izraelem w ST, Kościołem w NT i każdym człowiekiem przewija się przez wszystkie stronice Biblii – od opisu stworzenia świata, w którym Bóg jako Król stwarza świat przez swe słowo-rozkaz, aż po Księgę Apokalipsy ukazującą królowanie Boga i Baranka w Nowym Jeruzalem.

Oba te głosy są jakby przedłużeniem wołania św. Pawła: Trzeba bowiem, ażeby królował, aż położy wszystkich nieprzyjaciół pod swoje stopy! (1 Kor 15,25).

Pismo Święte ukazuje nam relację pomiędzy Bogiem a człowiekiem w taki sposób, że Bóg jest dla człowieka Królem. Powołaniem człowieka i gwarancją szczęścia jest uznanie Bożego panowania i przyjęcie Bożego prawa Miłości. Pismo Święte, budząc w nas tę świadomość, wzywa do przyjęcia Boga jako Króla, uznania Jego władzy zarówno indywidualnie jak i społecznie, streszczając istotę przepowiadania Jezusa w kategorii "Królestwo Boże".

Boże królowanie obejmuje całą panoramę dziejów: od stworzenia świata aż po Paruzję, w której najpełniej się objawi. Między tymi wydarzeniami rozciąga się historia zbawienia człowieka, którą, według Biblii, charakteryzuje jedno znamię: walka o to, czy Panem człowieka stanie się Bóg, czy Jego przeciwnik, szatan. Obiektywny wynik tej walki jest już przesądzony – na końcu zakróluje Bóg, niszcząc definitywnie w ostatniej walce moc szatana. Niewiadomym jedynie pozostaje kwestia zwycięstwa czy przegranej w stosunku do ziemi i każdego człowieka. Słowo Boże daje nam moc do opowiedzenia się po stronie Boga Króla.

Prawda o Bogu, który jest Królem należy do podstawowych prawd Pisma Świętego. Idea Bożego królowania nad światem, Izraelem w ST, Kościołem w NT i każdym człowiekiem przewija się jako kluczowa przez wszystkie stronice Biblii – od opisu stworzenia świata, w którym Bóg jako Król, siedząc na tronie, stwarza świat przez swe słowo-rozkaz, aż po Księgę Apokalipsy ukazującą królowanie Boga i Baranka w Nowym Jeruzalem.

1. Stary Testament

Nie jest możliwym zrozumienie osoby i misji Jezusa Chrystusa bez odniesienia się do Starego Testamentu[1], podobnie jak nie da się zrozumieć ST bez odniesienia go do Chrystusa (zob. 2 Kor 3,14). Księgi ST przedstawiają nam objawioną wiarę starożytnego Izraela w jedynego Boga, JHWH. Bóg dał się człowiekowi poznać: Kim jest i jaki jest.

Podstawowym wyznaniem wiary Izraela jest twierdzenie, że Bóg jest jeden i że jest On Królem tego narodu i całego świata[2]. Wiara w królewskie panowanie Boga jest protonem i eschatonem Izraela, tzn. jego początkiem i końcem, tworzy go i stanowi jego cel i wypełnienie[3]. Należała ona do pierwotnej religii Izraela i jest tak stara, jak idea przymierza[4]. Przymierze bowiem jest zasadniczo przymierzem królewskim. Bo oto król, i zawsze ten potężniejszy, proponował przymierze poddanym. Wiemy, że przymierze Boga z Izraelem co do formy przypominało przymierze wasalskie Hetytów, gdzie król proponował przymierze wasalom[5]. I taki charakter miało przymierze z Noem, Abrahamem i to zasadnicze: przymierze mojżeszowe na Synaju. Bóg, zawierając przymierze z ludem Izraela na świętej górze, mówi: Wy będziecie Mi królestwem kapłanów i ludem świętym (Wj 19,6). Izrael pod Synajem staje się ziemskim królestwem Boga Króla[6]. Ks. prof. E. Zawiszewski powie: „Zasadniczą myślą i treścią Przymierza jest teokracja, tzn., że Bóg sam jest najwyższym prawodawcą, sędzią i Królem Izraela”[7].

Prawda o tym, że Bóg jest Królem zawarta jest już w najstarszych tekstach Pisma Świętego[8]. W starożytnej pieśni zwycięstwa po wyjściu z Egiptu i przejściu przez Morze Sitowia (LXX: Czerwone) słyszymy finalny okrzyk: Jahwe jest Królem na zawsze, na wieki! (Wj 15,18; por. Ap 15,3)[9], a w słynnej wyroczni Balaama, proroka z okresu wędrówki Izraela przez pustynię (XIII w.) czytamy: Ja nie dostrzegam grzechu u Jakuba, ni w Izraelu nie widzę ja złości. Jahwe, ich Bóg, jest z nimi, wznoszą Mu okrzyk jako Królowi (Lb 23,21). Do tego dochodzą inne starożytne teksty o Jahwe – Królu Izraela, jak: Pwt 33,5; 1Sm 8,7; 12,12; Sdz 8,23. To, że wiara Izraela w Boga jako Króla stała u podłoża jahwizmu potwierdzają także starożytne imiona, jak: Elimelek (tzn. mój Bóg [jest] Królem), Malkiel (tzn mój Król [jest] Bogiem), Melchizedek (tzn. moim Królem [jest] Sprawiedliwy [czyli Bóg]), Abimelek[10] (tzn. Król [czyli Bóg] [jest] moim Ojcem), czy też samo imię Izrael (ji-srā-ēl), które pochodzi najprawdopodobniej od rzeczownika sar (książę, władca) i oznacza: Bóg panuje, króluje lub optatywnie: oby Bóg królował[11]. Tak więc w samym imieniu (które, jak wiemy, wyrażało dla semitów istotę i najgłębszą prawdę o nazwanej rzeczy) Izrael wyrażał wiarę w Boga, swego Króla. Ks. prof. M. Mikołajczyk pisze: „Mamy całkowitą pewność, że idea Bożego królowania nad Izraelem jest wcześniejsza niż ich przybycie do ziemi kananejskiej. To, że Izrael już we wczesnym okresie swego istnienia postrzegał Boga jako Króla nie ulega żadnej wątpliwości”[12]. Ciekawe, że Izrael czcił Boga jako Króla już w swym okresie przedmonarchicznaym, kiedy nie posiadał jeszcze tej instytucji w organizacji społecznej.

Królowanie Boga nad Izraelem rozwinęło się historycznie przede wszystkim przy wybraniu i prowadzeniu Izraela przez Boga, zaś refleksja teologiczna nad tym wydarzeniem powstała dopiero na przestrzeni starotestamentalnej historii ludu wybranego.

Już pierwsza stronica Biblii, a na niej poemat o stworzeniu świata (Rdz 1), ukazuje Boga jako Króla[13]. Stwórca ukazany jest w obrazie Króla, który zasiadając na tronie słowem rozkazuje, a wszystko jest Mu idealnie posłuszne: każde Niech powstanie… kończy się lapidarnym, ale wymownym i stało się tak. Człowiek wyróżniony z całego wszechświata, nie zostaje stworzony rozkazem, ale jakby gestem kontemplacji: Uczyńmy człowieka… (Rdz 1,26). Co oznacza: na Nasz obraz i podobnego Nam, tłumaczy dalsza część wersetu: Niech panują… abyście panowali nad ziemią i czynili ją sobie poddaną (Rdz 1,26-28). Człowiek, tak jak Bóg, ma być królem stworzenia, w imieniu Boga Króla ma zarządzać ziemią. O. prof. J. Synowiec OFM powie: „W tej właśnie godności człowieka jako króla stworzenia pisarz biblijny widział jego podobieństwo do Boga jako Króla świata”[14]. Nasze podobieństwo do Boga – według Biblii – to nie „rozum i wolna wola” (jak wnioskowała scholastyka), ale funkcja i godność panowania, bycia królem stworzenia. Stwierdza to także wiele innych tekstów Pisma Świętego. Mędrzec Syrach napisze: Pan stworzył ludzi (’adam) z ziemi... oraz dał im władzę nad wszystkim, co jest na niej. Przyodział ich w moc podobną do swojej i uczynił ich na swój obraz. Uczynił ich groźnymi dla wszystkiego stworzenia, aby panowali nad zwierzętami i ptactwem (Syr 17,1-4), a pseudo-Salomom powie: Boże…, któryś wszystko uczynił swoim słowem i w Mądrości swojej stworzyłeś człowieka, by panował nad stworzeniami, co przez Ciebie się stały, by władał światem w świętości i sprawiedliwości (Mdr 9,1-3; zob. też takie teksty, jak Rdz 9,6n; Ps 8). To właśnie królowanie jest według Biblii istotą podobieństwa człowieka do Boga[15], co uwidacznia starotestamentową prawdę o Bogu jako Królu. Prawdę o upodobnieniu człowieka do Boga właśnie w funkcji króla – podejmie i dopełni NT, mówiąc o współkrólowaniu zbawionych z Chrystusem Alfą i Omegą (zob. Mt 19,28; Łk 22,29-30; Ap 3,21; 5,10; 20,4.6; 22,5)[16]. Człowiek jest przeznaczony do uczestnictwa w naturze Bożej, czyli do królowania z Nim, czego przepięknym przykładem jest Maryja, Matka Jezusa, Królowa Nieba i Ziemi (zob. niżej).

Psalmy, które jedni nazywają streszczeniem całego ST, inni sercem Biblii, są wyrazem najgłębszej wiary ludu Bożego ST. Powstawały na przestrzeni ośmiu wieków, obejmują zatem główny okres życia i rozwoju starożytnego Izraela. Są one nie tylko wyrazem indywidualnej modlitwy czy refleksji, lecz używane były w liturgii: w kulcie świątynnym, synagogalnym i domowym. Są więc wykładnią wiary biblijnego Izraela.

I okazuje się, że prawda o królewskiej godności Boga jest tak ważna w psalmach, że poświęcone jej są całe psalmy i grupy psalmów[17]. Wyznanie, że Bóg jest Królem, emanuje wielką radością i pewnością Bożej opieki:

a także uwielbieniem, bojaźnią Bożą i fascynacją:

Pan zasiadł na tronie nad potopem, pan zasiada jako Król na wieki! (Ps 29,10);

Dwa ostatnie zacytowane psalmy służyły w procesji z Arką Przymierza do świątyni na uroczystość Intronizacji JHWH (zob. poniżej). Arka Przymierza była postrzegana przez Izraelitów właśnie jako tron Boga Króla, na której Niewidzialny zasiadał[20]. Skrzydła cherubów, będących na Arce, układały się na kształt tronu dla JHWH Króla; por. np. częsty zwrot w odniesieniu do JHWH: jôšēb hakk^erûbîm (tronujący[21] na cherubach, czyli na Arce Przymierza)[22]. Dla Izraelitów najważniejsza była nie sama zawartość Arki, ale miejsce ponad nią, nad przebłagalnią, pomiędzy dwoma cherubinami, gdyż tam zasiadał i stamtąd przemawiał JHWH: Gdy Mojżesz wchodził do Namiotu Spotkania, by rozmawiać z Nim, słyszał mówiący do niego głos znad przebłagalni, która była nad Arką Świadectwa, pomiędzy dwoma cherubami. Tak mówił do niego (Lb 7,89; tak też w Wj 25,21-22; 30,6; Kpł 16,2). A oto wizje Izajasza i Jozafata: Ujrzałem Pana siedzącego na wysokim i wyniosłym tronie, a tren Jego szaty wypełniał świątynię (zob. Iz 6,1-5); Ujrzałem Pana siedzącego na swym tronie, a stały przy Nim po Jego prawej i po lewej stronie wszystkie zastępy niebieskie (1 Krl 22,18n; zob. też Ez 1,26; Jr 3,16-17; Ez 43,7). Arka w Przybytku, a potem w Świątyni jerozolimskiej postrzegana była jako rzecz najświętsza, gdyż była tronem niewidzialnego Króla chwały.

Zgodni są też egzegeci, że występujące w psalmach, ale i często poza nimi, określenie Boga – Pan Zastępów (JHWH S^ebā’ôt) – bardzo blisko związane jest z teologią arki jako tronu (na której JHWH S^ebā’ôt zasiada, np. 2 Sm 6,2; passim) i z teologią Boga jako Króla (zob. np. Ps 24,10; Iz 6,5; 24,23, gdzie „Król” i „Pan Zastępów” to wzajemne dookreślenia). Tytuł „Pan Zastępów [niebieskich]” uwydatniał bowiem dla starożytnego Izraela królewską władzę JHWH nad wszystkim potęgami duchowymi (aniołami) i kosmicznymi (gwiazdami)[23].

Psalmista często zwraca się w modlitwie do Boga, jako do swego Króla: Usłysz, Panie, moje słowa, zwróć na mój język uwagę; natęż słuch na głos mojej modlitwy, mój Królu i Boże! (Ps 5,2n); Ty, o mój Boże, jesteś moim Królem, który Jakubowi zapewniałeś ocalenie (Ps 44,5; zob. też Ps 9,5.8; 45,7; 67,5; 84,4; 102,13) oraz wielbi Jego wspaniałe Królestwo: Chcę Cię wywyższać, Boże mój i Królu i błogosławić imię Twe na zawsze i na wieki. Niechaj Cię wielbią, Panie, wszystkie Twoje dzieła i święci Twoi niech Cię błogosławią! Niech mówią o chwale Twojego królestwa i niech głoszą Twoją potęgę, aby oznajmić synom ludzkim Twoją potęgę i wspaniałość chwały Twojego królestwa. Królestwo Twoje królestwem wszystkich wieków. Twoje panowanie trwa przez wszystkie pokolenia (Ps 149,1.10-13; zob. też Ps 22,28-31).

Jest także w Psałterzu szczególna grupa psalmów w całości poświęconych uwielbieniu JHWH Króla. Przytoczmy jeden z nich:

Jest to grupa tzw. psalmów intronizacyjnych, do których zalicza się Ps 47; 93; 96; 97; 98 i 99[24]. Niektórzy uczeni zaliczają tu także Ps 24[25]; 29[26]; 65[27]; 74,12-18[28]; 89,5-19[29]; 95[30]; 145[31]; 146; 149[32] i czasem jeszcze inne psalmy[33]. Charakteryzują się one niezwykłą radością i podniosłym, bardzo uroczystym klimatem, oraz tym, że w formule wyznania wiary zawierają prawdę, iż Bóg jest Królem (np. Ps 95,3)[34]. Formuła Jl;m; hw:hy] (JHWH mālāk), występująca w tych psalmach (Ps 47,9; 93,1; 96,10; 97,1; 99,1; por. też Iz 24,23; 52,7, Mi 4,7; Ps 146,10), a tłumaczona w Biblii Tysiąclecia jako „Pan króluje”, może być równie poprawnie (a według niektórych nawet stosowniej) pod względem gramatycznym tłumaczona jako „Pan jest Królem” lub „To JHWH jest Królem” (nie kto inny)[35].

Psalmy te były napisane (bądź przystosowane) na uroczystość intronizacji Jahwe[36] i podczas niej śpiewane. Choć samo święto nie jest opisane w rytuale świąt w Biblii, to jednak nie ma wątpliwości, że istniała w Izraelu świąteczna celebracja intronizacji Jahwe. Prawda o Bogu, który przez akt stworzenia, wybrania Izraela i uwolnienia go z niewoli stał się Królem tego narodu i świata, była głęboko przeżywana przez poszczególnego Izraelitę, jak i przez cały naród. I dlatego z pewnością była obecna w kulcie Izraela, o czym świadczy choćby tak znaczna liczba psalmów wyznających królewską godność Boga, ich kultowe piętno, czy mocne powiązanie wypowiedzi o królowaniu JHWH z Arką, ze Świątynią, z Syjonem (ks. prof. T. Brzegowy)[37].

Uczeni jedynie spierają się, czy celebracja ta istniała jako osobne święto (Intronizacji, Nowego Roku – Neujahrsfest/New Year Festival)[38], czy była rdzeniem Święta Namiotów[39], czy istniała jeszcze w innej formie (Królewskie Święto Syjonu[40]; Święto Dedykacji Świątyni[41]; Święto Przymierza[42]). Dla nas jest to o tyle ważne, że widzimy, iż to, czego zażąda Pan Jezus od Polski i innych narodów poprzez Rozalię Celakównę – aktu Intronizacji Jezusa Króla – jest zakorzenione już w objawieniu Starego Testamentu.

Tymi, którzy mieli szczególnie głębokie doświadczenie i poznanie Boga byli w Izraelu prorocy. Im to Bóg objawiał Siebie i Swą wolę w stosunku do narodu i świata.

Największy ze starotestamentalnych proroków, Izajasz, tak opisuje swe powołanie prorockie: W roku śmierci króla Ozjasza ujrzałem Pana siedzącego na wysokim i wyniosłym tronie, a tren Jego szaty wypełniał świątynię. Serafiny stały ponad Nim; każdy z nich miał po sześć skrzydeł... I wołał jeden do drugiego: «Święty, Święty, Święty jest Pan Zastępów. Cała ziemia jest pełna Jego chwały». I powiedziałem: «Biada mi! Jestem zgubiony! Wszak jestem mężem o nieczystych wargach i mieszkam pośród ludu o nieczystych wargach, a oczy moje oglądały Króla, Pana Zastępów!» (Iz 6,1-5; por. 1 Krl 22,19). Izajasz otrzymuje łaskę widzenia Boga – trzykroć świętego i pełnego majestatu Króla.

To właśnie ten prorok jako pierwszy zapowiada, że, finalnym, ostatecznym etapem dziejów świata będzie przyjście na sąd Boga jako Króla, będzie objawienie się królewskiej chwały Boga wobec całego świata. Tak opisuje czasy eschatologiczne (ostateczne): Oto Pan pustoszy ziemię, niszczy ją i burzy jej powierzchnię, a mieszkańców jej rozprasza. I będzie dotknięty jak lud, tak kapłan, jak sługa, tak jego pan, jak służąca, tak jej pani, jak nabywca, tak sprzedawca, jak dający pożyczkę, tak biorący ją... Księżyc się zarumieni, słońce się zawstydzi, bo zakróluje Pan Zastępów na górze Syjon i w Jeruzalem, wobec swych starców będzie uwielbiony (Iz 24,1n. 23). I dalej woła: Oczy twe ujrzą Króla w całej Jego krasie, zobaczą krainę bardzo rozległą. Oczy twe oglądać będą Jeruzalem, siedzibę bezpieczną, namiot nieprzenośny... Albowiem Jahwe jest naszym sędzią, Jahwe naszym prawodawcą, Jahwe naszym Królem! On nas zbawi! (Iz 33,17.20.22)[43].

Także psalmy intronizacyjne, głoszące królewską władzę Boga, mają akcenty eschatologiczne, mówiąc o JHWH, który nadchodzi, nadchodzi aby sądzić ziemię (zob. Ps 96,11-13; 97,3-9; 98,7-9)[44].

To samo objawia Bóg w Księdze Apokalipsy. Losy świata i całej ludzkości zakończy objawienie się Boga jako Króla wszechświata. To objawienie poprzedzone plagą kar i nieszczęść spadających na ludzi, którzy nie uznają panowania Bożego (Ap 8-11). Po długim opisie katastrof i nieszczęść zesłanych na ziemię, czytamy tam: Siódmy anioł zatrąbił, a w niebie rozległy się donośne głosy mówiące: «Nastało nad światem królowanie Pana naszego i Jego Pomazańca, i będzie królować na wieki wieków!» A dwudziestu czterech Starców, zasiadających na tronach swych przed tronem Boga, padło na oblicza i oddało pokłon Bogu, mówiąc: «Dzięki czynimy Tobie, Panie, Boże wszechmogący, Który jesteś i Który byłeś, żeś objął wielką Twą władzę i zaczął królować» (Ap 11,15-17).

W podoby sposób sam Jezus opisuje Paruzję, ukazując Siebie jako Króla chwały przychodzącego na sąd, np.: Gdy Syn Człowieczy przyjdzie w Swej chwale i wszyscy aniołowie z Nim, wtedy zasiądzie na swoim tronie pełnym chwały. I zgromadzą się przed Nim wszystkie narody, a On oddzieli jednych od drugich… Wtedy odezwie się Król do tych po prawej stronie… (zob. Mt 25,31-46)[45]. Prawdę tę wyraził Kościół (w osobie papieża Pawła VI), przenosząc Uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata na ostatnią niedzielę roku liturgicznego, przez co podkreślił eschatologiczny wymiar prawdy o królewskiej władzy Boga. Na końcu stoi Jezus Król, Ten, do którego wszystko zmierza, Alfa i Omega, Sędzia żyjących i umarłych. Słowa Jezusa do sł. Bożej Rozalii (o ostatnim wysiłku Bożej miłości, o karze na świat itp.) wydają się mieć taki właśnie wymiar eschatologiczny.

Wróćmy do proroków. Inni wielcy prorocy Izraela, podobnie jak Izajasz[46], wielbią Boga jako swego Króla[47]. Jeremiasz na przykład tak się modli, wykazując nieistnienie obcych bogów: Kto nie lękał by się Ciebie, Królu narodów?... Jahwe natomiast jest prawdziwym Bogiem, jest Bogiem żywym i Królem wiecznym (Jr 10,7.10)[48]. Daniel, uprowadzony – według przekazu Księgi Daniela – do Babilonu w 597 roku przed Chr., dzięki swej wierności Jahwe Królowi, nawraca największego prześladowcę Izraela i religii jahwistycznej, babilońskiego króla Nabuchodonozora. Władca ten, tytułujący się jako król królów, czy król świata (Dn 2,37; 4,19), skruszony wyznaje w modlitwie: Gdy zaś upłynęły oznaczone dni, ja, Nabuchodonozor, podniosłem oczy ku niebu. Wtedy powrócił mi rozum i wysławiałem Najwyższego, uwielbiałem i wychwalałem Żyjącego na wieki. Bo Jego władza jest władzą wieczną, panowanie Jego przez wszystkie pokolenia. Ja, Nabuchodonozor, wychwalam teraz, wywyższam i wysławiam Króla Nieba! (Dn 4,31.34)[49]. Prorocy tzw. mniejsi również głoszą, że Bóg jest Królem człowieka, narodu i świata, i dlatego trzeba Mu poddać wszystko (zob. np. Ab 21; Mi 2,13; 4,7; So 3,15; Za 14,9. 16. 17[50]; Ml 1,14).

Wymowne świadectwo autora natchnionego zawiera opowiadanie 1Sm 8 - 12. Małoduszna i pozbawiona wiary starszyzna Izraela żąda od proroka Samuela, aby ustanowił w narodzie ludzkiego króla (monarchę) w celu obrony przed innymi narodami. Samuel, zasmucony tym żądaniem, przedstawia je w modlitwie Bogu, na co otrzymuje gorzką odpowiedź JHWH: Wysłuchaj głosu ludu we wszystkim, co mówi do ciebie, bo nie ciebie odrzucają, lecz Mnie odrzucają jako Króla nad sobą. Podobnie jak postępowali od dnia, w którym ich wyprowadziłem z Egiptu, aż do dnia dzisiejszego, porzucając Mnie i służąc innym bogom, tak postępują i z tobą (1Sm 8,7n). Samuel spełnia żądanie, nie omieszka jednak wypomnieć ludowi tego braku wiary w swej poruszającej mowie pożegnalnej: Oto posłuchałem waszego głosu i ustanowiłem króla nad wami… Gdy spostrzegliście, że Nachasz, król Ammonitów, nadciąga przeciw wam, powiedzieliście mi: Nie! Król będzie nad nami panował! Tymczasem Pan, wasz Bóg, jest Królem waszym! (1Sm 12,1.12)[51].

Wiara i niezłomne przekonanie, że Królem – a więc obrońcą, opiekunem i wyzwolicielem – jest JHWH, jest wiarą prostego ludu. Zobacz np. piękne modlitwy: Tobiasza (Tb 13 – siedem razy (pełnia): Króla niebios, Króla wieków)[52], Judyty (Jdt 9,11n), Mardocheusza (Est 4,17a-h), czy Estery (Est 4,17l-z)[53].

Ciekawe, że Stary Testament funkcję króla bardzo mocno wiąże nie z tyranią, absolutyzmem, czy wyzyskiem, ale właśnie z ochroną, troską i opiekuńczością wobec poddanych, szczególnie tych najsłabszych i najmniej zaradnych. Prawdziwy król to ten, który swych poddanych otacza łaskawą opieką i broni mocnym ramieniem: O Boże, przekaż Twój sąd królowi i Twoją sprawiedliwość synowi królewskiemu. Niech sądzi sprawiedliwie Twój lud i ubogich Twoich - zgodnie z prawem! Otoczy opieką uciśnionych z ludu, ratować będzie dzieci ubogich, a zetrze ciemiężyciela. (…) Wyzwoli bowiem wołającego biedaka i ubogiego, i bezbronnego. Zmiłuje się nad nędzarzem i biedakiem i ocali życie ubogich: uwolni ich życie od krzywdy i ucisku, a krew ich cenna będzie w jego oczach (Ps 72,1-4. 12-14; por. Iz 1,23; 3,14n; Jr 22,1-3) W sposób szczególny odnosi się to do Boga Króla: On wiary dochowuje na wieki, daje prawo uciśnionym i daje chleb głodnym. JHWH uwalnia jeńców, JHWH przywraca wzrok niewidomym, JHWH podnosi pochylonych, JHWH miłuje sprawiedliwych. JHWH strzeże przychodniów, chroni sierotę i wdowę, lecz na bezdroża kieruje występnych. JHWH jest Królem na wieki! (Ps 146, 6-10). Działalność Boga w ww. 7-9 to prawdziwe biblijne Królestwo Boże (zob. Łk 4,18n). Psalmista, po wyliczeniu miłosiernych czynów Boga, zamyka pieśń finalnym wezwaniem, podsumowującym treść psalmu: JHWH jest Królem na wieki! (por. Mdr 6,7; Ps 82,1-4; 113,5-9). Podobnie Jezus Król chwały upomni się o najsłabszych (Mt 25,31nn). Ten wymiar władzy Boga Króla uwydatnia prawdę, że Boże królowanie zawiera w sobie niezwykły ładunek ojcowskiej miłości Boga względem tych, którzy się Jemu poddają.

2. Mesjasz

Jak wspomnieliśmy na początku, objawienia ST nie da się w pełni zrozumieć bez Chrystusa, co w ciekawym obrazie ujął św. Paweł (2Kor 3,14-16; por. cały List do Hebrajczyków)[54]. Cała bowiem historia święta narodu wybranego jest przygotowaniem na przyjście Jezusa Chrystusa, na objawienie się Boga Króla. Znamy dzieje tego niemal dwutysiącletniego przygotowania, począwszy od powołania Abrahama i uczynienia z niego wielkiego narodu, Izraela, który był ziemskim Królestwem Boga i zaczynem Królestwa Bożego dla całego świata. Znamy trud i wysiłek Boży, aby uformować ten lud i uczynić go gotowym na przyjście Mesjasza. Znamy też dramatyczną odpowiedź Izraela Bogu, w decydującym momencie swego powołania: Nie chcemy, aby Ten królował nad nami! Nie mamy innego króla nad cezara! Aby lepiej zrozumieć dramat tej deklaracji narodu, cofnijmy się jeszcze raz do jego historii, aby zobaczyć kluczowy rys dziejów Izraela – przygotowanie na przyjście Mesjasza.

Zobaczyliśmy wyżej w ogromnym skrócie, że Bóg objawił się Izraelowi jako Król. Objawiając swą godność i miłość zapowiedział zarazem, że pewnego dnia jako potężny Król wkroczy w historię świata – już nie w symbolu ognia, znaku Arki czy tajemniczej obecności w świątyni, ale w osobie Mesjasza.

Te Boże zapowiedzi i obietnice to tzw. proroctwa mesjańskie, które w historii Izraela – jego odstępstw i powrotów – jawiły się jak promienie słońca dodające nadziei i podtrzymujące życie narodu wybranego. Przypatrzymy się im, gdyż, jak ziarno określa roślinę, tak one wskazują nam na godność i misję Jezusa, zapowiadanego Mesjasza.

Termin „mesjasz” pochodzi etymologicznie od hebrajskiego czasownika משך (māšah) tzn. posmarować oliwą, namaścić (rzeczownik: מָשִׁיחַ [māšî^ah] – pomazaniec; aramejskie: mešihâ), a oznacza oczekiwanego przez naród izraelski Króla[55]. Mesjasz – znaczy namaszczony Król. W Izraelu bowiem namaszczano przede wszystkim królów (są tylko cztery wzmianki o "namaszczonym kapłanie" [arcykapłanie], ale wszystkie z czasów po niewoli babilońskiej, gdy nie było już monarchii i królów). Jedyny w Biblii przekaz o namaszczeniu proroka (1Krl 19,16) jest historycznie wątpliwy, nigdy też prorok nie jest nazwany "mesjaszem", "namaszczonym". Poza tym obie te funkcje przynależą na starożytnym Wschodzie władzy królewskiej. Stąd Mesjasz nie tyle oznacza króla, kapłana lub proroka[56], ale Króla, który posiada jednocześnie prerogatywy kapłańskie i prorockie. Greckim odpowiednikiem (tłumaczeniem) hebrajskiego „Mesjasz” jest słowo „Chrystus” (christos), które użyte z rodzajnikiem określonym w Nowym Testamencie wskazuje na funkcję (nie na imię). Tak więc „Jezus Chrystus” to nie imię i nazwisko czy dwa imiona – jak w zabawnej nieświadomości mówią niektórzy – ale to imię i tytuł wskazujący na godność Jezusa z Nazaretu. Jezus Chrystus tzn. Jezus Król. Wyraził to ks. kard. J. Ratzinger (obecny papież Benedykt XVI):

Święto Chrystusa Króla jest świętem świeżej daty, lecz jego treść jest tak stara, jak sama wiara chrześcijańska, albowiem słowo «Chrystus» nie jest niczym innym, jak greckim tłumaczeniem słowa «Mesjasz»: pomazaniec, król. Jezus z Nazaretu jest tak bardzo Królem, że tytułem królewskim stało się Jego imię. Nazywając samych siebie chrześcijanami, określamy się sami jako ludzie Króla, jako ludzie, którzy uznają w Nim Króla[57].

Tytuł Mesjasz – przetłumaczony dla ludzi mówiących po grecku na świetnie odpowiadające mu słowo Chrystus – choć dziś używany jako imię własne, jest jednak według egzegetów w Ewangeliach w pełni żywy, w sensie bliskim znaczenia pierwotnego, a więc nie jako imię czy termin teologiczny, lecz słowo określające rolę historyczną: oczekiwanego Króla Izraela i świata. „Jezus Chrystus” – to dla pierwszych chrześcijan najkrótsze wyznanie wiary. Wiary, że Jezus jest zapowiedzianym i oczekiwanym Królem. Podstawy tej wiary ukażą najlepiej proroctwa o Mesjaszu.

Spośród wielu proroctw mesjańskich przytoczę tylko te podstawowe, określające naturę, godność i misję Mesjasza.

Zacznijmy od najstarszych. Proroctwo Natana, uchodzące za pierwsze i kluczowe proroctwo mesjańskie ST, mamy w dwóch przekazach: w 2Sm 7[58] i delikatnie zretuszowane w 1Krn 17[59]. Prorok Natan przynosi królowi Dawidowi takie słowo od Jahwe: To mówi Jahwe Zastępów: Kiedy wypełnią się twoje dni i spoczniesz obok swych przodków, wtedy wzbudzę po tobie potomka twojego, który wyjdzie z twoich wnętrzności, i utwierdzę jego królestwo. On zbuduje dom imieniu memu, a Ja utwierdzę tron jego królestwa na wieki. Ja będę mu ojcem, a on będzie mi synem. Przede Mną dom twój i twoje królestwo będzie trwać na wieki. Twój tron będzie utwierdzony na wieki (2 Sm 7,12-14.16). Możemy dostrzec, jak te słowa wypełniają się w osobie Jezusa, Syna Bożego, Króla wiecznego Królestwa.

Proroctwo Balaama. Ten sam prorok, który zamiast przeklinać błogosławi Izraela za jego wierność w oddawaniu czci Jahwe jako Królowi (Lb 23,21), wypowiada następnie proroctwo odnoszące się do Mesjasza: Wyrocznia Balaama, syna Beora; wyrocznia męża, który wzrok ma przenikliwy. Widzę Go, lecz jeszcze nie teraz, dostrzegam Go, ale nie z bliska: Wschodzi Gwiazda z Jakuba, a z Izraela podnosi się berło (Lb 24,15b-17). Egzegeci są zgodni, że oba symbole (gwiazda i berło), pod którymi ukrywa się Mesjasz, odnoszą się do króla i oznaczają na całym Bliskim Wschodzie władzę królewską. Ta sama symbolika berła występuje w błogosławieństwie Jakuba dla Judy, kolejnym proroctwie mesjańskim, które mówi ponadto, że Mesjasz podporządkuje sobie wszystkie narody (Rdz 49,8-10)[60].

Także Księga Psalmów zapowiada Mesjasza. Jest w psałterzu grupa psalmów królewskich, które opisując przyszłego króla Syjonu, nadają mu cechy tak niezwykłe, że nie można ich już odnieść do zwykłego człowieka, a jedynie do oczekiwanego Mesjasza. Spośród tych psalmów zacytuję dwa.

Oba psalmy wyrażają naturę Mesjasza równą Bogu (tytuł „Pan”, zrodzenie, zasiadanie po prawicy Boga) i uczestnictwo we władzy królewskiej samego JHWH. Psalm 110 zapowiada ponadto, że Mesjasz-Król, choć nie jest z rodu kapłańskiego (Lewiego), lecz z królewskiego (Judy), będzie miał funkcję kapłańską, tzn. złoży ofiarę (Jezus – z siebie samego). Tajemniczy Melchizedek był królem Jerozolimy i kapłanem Boga Najwyższego. Mesjasz będzie Królem, równym Bogu, co do godności, który złoży ofiarę. Do grupy psalmów mesjańskich zaliczane są też np.: Ps 72; 89 (nie przez wszystkich); 132[61].

Niezwykle wymowne jest mesjańskie Proroctwo Izajasza o Dziecięciu (Iz 9,1-6). Wyraźnie bowiem nawiązuje ono do kolejnych elementów rytuału intronizacyjnego przyszłego Mesjasza-Króla[62], a cztery określenia, które w nim padają, z pewnością przerastają umysł piszącego je Izraelity: Albowiem Dziecię nam się narodziło, Syn został nam dany, na Jego barkach spoczęła władza. Nazwano Go imieniem: Przedziwny Doradca, Bóg Mocny, Odwieczny Ojciec, Książę Pokoju. Wielkie będzie Jego panowanie w pokoju bez granic na tronie Dawida i nad Jego królestwem, które On utwierdzi i umocni prawem i sprawiedliwością, odtąd i na wieki (ww. 5-6). Książę Pokoju to Król, który w imieniu jedynego Króla Jahwe będzie rządził z mocą, prawością i nieograniczoną (ani czasowo, ani terytorialnie) władzą. Podobnie przyszłego Mesjasza zapowiada prorok Jeremiasz: Oto nadejdą dni – wyrocznia Pana – kiedy wzbudzę Dawidowi Odrośl sprawiedliwą. Będzie panował jako Król, postępując roztropnie, i zaprowadzi prawo i sprawiedliwość na ziemi (Jr 23,5). Ze świadectw innych proroków o Mesjaszu Królu (Iz 32,1n; Dn 7,13n; Mi 5,1n i inne) przytoczmy jeszcze tylko proroctwo Zachariasza, szczególnego wieszcza męki Chrystusa, gdyż zostało ono w szczegółach zrealizowane przez Jezusa: Raduj się wielce, Córo Syjonu, wołaj radośnie Córo Jeruzalem! Oto twój Król idzie do ciebie, sprawiedliwy i zwycięski. Pokorny – jedzie na osiołku, na oślątku, źrebięciu oślicy (Za 9,9n). Mesjasza przedstawia prorok jako Króla, który zgodnie z obrzędem intronizacyjnym (por. 1Krl 1,38) wjedzie do Jerozolimy na oślęciu, by objąć władzę[63].

3. Nowy Testament

Ewangelie – pełnia objawienia biblijnego – skupiają się, zresztą jak cały NT, na przekazaniu prawdy, że to Jezus z Nazaretu, syn Józefa i Maryi, potomek króla Dawida, jest tym oczekiwanym przez Izraela Mesjaszem-Królem. Wysiłek czterech ewangelistów zmierza do tego, aby ukazać, że zapowiedzianym przez Pisma Mesjaszem jest Jezus, i aby wyjaśnić nowe prawo Jego Królestwa, które nastało wraz z Nim.

Myśl przewodnia Ewangelii wg św. Mateusza, tej najczęściej cytującej ST, sprowadza się do tezy następującej: w Osobie, życiu, czynach i nauce Jezusa urzeczywistniły się wszystkie proroctwa mesjańskie ST; Jezus jest Mesjaszem, Królem, który zakłada prawdziwe królestwo mesjańskie – Kościół[64].

Ewangelia wg św. Marka jest, jak dowiedli egzegeci, tak skonstruowana (budowa koncentryczna), że w centralnym, najważniejszym jej miejscu znajduje się wyznanie Piotra: Ty jesteś Mesjasz (Mk 8,29). Jest to zresztą wyznanie kluczowe wszystkich Ewangelii (por. Mt 16,16; Łk 9,20; J 4,25n; 10,24n; 17,3). Marek rozpoczyna swą Ewangelię od słów: Początek Ewangelii o Jezusie Mesjaszu (1,1), podobnie jak Mateusz: Rodowód Jezusa Mesjasza, potomka Dawida, potomka Abrahama (1,1).

W Ewangelii wg św. Łukasza archanioł Gabriel tak zapowiada Maryi narodzenie Jezusa: Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego ojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca (Łk 1,31-33). Wypowiedź ta, utkana z cytatów, odnosi do Jezusa wszystkie teksty mesjańskie ST[65].

Św. Jan, kończąc swą Ewangelię, podaje cel jej napisania i klucz zrozumienia: Wiele innych znaków, których nie zapisano w tej księdze uczynił Jezus wobec uczniów. Te zaś zapisano, abyście wierzyli, że Jezus jest Mesjaszem, Synem Bożym, i abyście wierząc mieli życie w imię Jego (J 20,30n)[66].

To tylko po jednym wybranym przykładzie wiary Ewangelistów, skupionych na przekazaniu prawdy, że proroctwa mesjańskie ST się wypełniły, że przyszedł Mesjasz i przybliżyło się Jego Królestwo.

Idea królowania Boga, tak ważna dla wiary Starego Testamentu, stanie się pierwszą i dominującą w nauczaniu Jezusa[67]. Nauka o Królestwie (królowaniu) Bożym jest głównym tematem Ewangelii[68]. Fakt ten uwidacznia się jeszcze bardziej w zestawieniu nauczania Jezusa z równoległymi pismami wczesnożydowskimi, dla których temat królowania Bożego wcale nie jest głównym tematem, czy popularnym wątkiem, w niektórych nie odgrywając praktycznie żadnej roli[69].

Nauka o królowaniu Boga w sposób uroczysty otwiera całe przepowiadanie Jezusa: Czas się wypełnił i bliskie jest Królestwo Boże… (Mk 1,15; por. Mt 4,17), stanowiąc, jak mówią bibliści, program Jego publicznej działalności. Całe głoszenie i działalność Jezusa ewangeliści streszczają w słowach: Ewangelia Królestwa lub Ewangelia o Królestwie (Mt 4,23; 9,35; Łk 4,43; 8,1; 16,16). Jezus, Mesjasz-Król, przyszedł pouczyć nas o Królestwie Swoim i Swojego Ojca (np. Mt 13,41-43), o Królestwie Bożym[70]. Zapowiadał bliską obecność tego Królestwa (np. Mt 12,28; Mk 1,15; Łk 17,20n), wszystkie niemal przypowieści koncentrują się osłonięciu jego tajemnicy[71] (np. Mt 13,24nn; Mk 4,26nn; Łk 8,10; J 3,3; passim), a w modlitwie „Ojcze nasz”, którą nam zostawił do codziennego odmawiania, zawarł wezwanie: Przyjdź Królestwo Twoje! (Mt 6,10; Łk 11,2), które jest najważniejszym wezwaniem Modlitwy Pańskiej[72]. „Nie ma królestwa bez króla” – Nie ma Królestwa Bożego bez Jezusa Króla. Egzegeci słusznie twierdzą, że nie da się oddzielić nauki o Królestwie od samej osoby Jezusa. To Jezus jest Królem tego Królestwa, które głosi[73]. Idea ta stanowi konkretną rzeczywistość historyczną (fizyczną i duchową), w której niepodzielnie króluje Jezus[74].

Warto tu zwrócić uwagę, że nowotestamentowy termin βασιλεια (basileia – stąd np. „bazylika”), tłumaczony jako „królestwo”, nie jest terminem abstrakcyjnym, lecz konkretnym i równie poprawnie może być tłumaczony jako: królowanie (Boga) – co wolą niektórzy bibliści – czy królewskość (bycie królem bądź postać króla), a dopiero wtórnie jako funkcję sprawowania władzy i jej zasięg terytorialny[75]. Termin βασιλεια można tłumaczyć statycznie: „królestwo” bądź dynamicznie: „królowanie”.

Królewska godność Chrystusa ujawnia się szczególnie w opisie Jego sądu, męki i śmierci[76]. Wydarzenia te poprzedza triumfalny wjazd Jezusa do Jerozolimy, kiedy to, zgodnie z proroctwem Zachariasza, zostaje ogłoszony Królem (Mt 21,5; Łk 19,38)[77]. Według ewangelistów wydanie Jezusa na śmierć to przełomowe wydarzenie w dziejach Izraela. Naród przygotowywany na przyjęcie Mesjasza przez dwa tysiące lat wielkim Bożym wysiłkiem, a teraz cudownymi znakami czynionymi przez Jezusa – stawia Mesjasza przed Piłatem, mówiąc: Jeżeli Go uwolnisz, nie jesteś przyjacielem cezara. Każdy, kto się czyni Królem, sprzeciwia się cezarowi! (J 19,12) i wreszcie na pytanie Piłata: Czyż Króla waszego mam ukrzyżować? odpowiada: Nie mamy innego Króla nad cezara! (J 19,15). Ta zaskakująca deklaracja narodu o wysokiej świadomości religijnej i politycznej stanowi wyparcie się swojej istotowej misji – stanowienia zaczynu Królestwa Boga. Stwierdzenie to tym bardziej zadziwia, gdy wiemy, że jedna z modlitw, którą mieli wznosić żydzi w tym dniu (święto Paschy) w haggadzie paschalnej, brzmiała: Od wieków na wieki Ty jesteś Bogiem, a oprócz Ciebie nie mamy innego Króla[78]. Odrzucając swą misję bycia Królestwem Boga, Izrael skazał się na odrzucenie. Odtąd narodem wybranym staje się każdy naród, uznający w Jezusie swego Króla, a w szczególności Kościół jako „przestrzeń” królowania Boga[79].

W decydującym momencie sądu Piłat pyta Jezusa: Czy ty jesteś Królem żydowskim? Jezus odpowiada: Tak, jestem Królem. Ja się na to narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie. Każdy, kto jest z prawdy, słucha mego głosu (J 18,33-37). Wyznanie to potwierdzają zgodnie wszystkie Ewangelie.

Piłat, ulegając presji tłumu, skazuje Jezusa na śmierć. Wypisuje tytuł winy, który każe umieścić na krzyżu: Jezus Nazarejczyk, Król żydowski. Napis, jak podkreślają Ewangeliści, umieszczony jest w trzech, ówcześnie panujących w świecie językach (hebrajskim, łacińskim i greckim), jest to więc proklamacja królewskości Jezusa ogłoszona „urbi et orbi”, całemu światu.

Jezus zmartwychwstaje. Zwyciężając w ten sposób ostatecznie szatana, władcę tego świata (J 12,31), uroczyście ogłasza: Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi (Mt 28,18). I posyła uczniów do głoszenia Królestwa Bożego w narodach (Mt 28,19), gdyż wie, że królestwo szatana, królestwo ciemności ginie wszędzie tam, gdzie rozbłyska światłość Królestwa Chrystusa (Mt 12,28).

Chrystus Król głosi Królestwo – apostołowie głoszą Chrystusa Króla[80]. Dzieje Apostolskie i wszystkie niemal Listy apostolskie tętnią radosną świadomością przyjścia Mesjasza-Króla i nastania ery mesjańskiej. Św. Paweł, który uwierzył, że zapowiedzianym przez Pisma królewskim potomkiem Dawida jest Jezus, za tę prawdę oddał swoje życie, głosząc – jak mówią Dzieje – innego [niż cezar] Króla – Jezusa (Dz 17,7; por. też Dz 9,22; 17,3; 26,23). Naucza o duchowym Królestwie Bożym, które ma ogarnąć także wymiar społeczny[81]. Głosząc Ewangelię narodom pogańskim, które nie tkwiły w wielowiekowej tradycji mesjańskiej Żydów, a tytuł królewski oznaczał dla nich tyrana, św. Paweł w swych listach preferuje tytuł Pan (gr. Kyrios) na oznaczenie godności Jezusa (tytuł, który w ówczesnej mentalności językowej mieścił w sobie godność boską i królewską[82]) oraz tytuł Chrystus (379 razy w listach; gr. Christos, czyli Mesjasz, Król)[83].

Księga Apokalipsy, wreszcie, kładzie szczególny nacisk na ukazanie Jezusa jako Króla – zmartwychwstałego, żyjącego w chwale i królującego wraz z Ojcem[84]. Chwalebny Jezus objawi się w dniach ostatnich (takim, jakim jest obecnie od wniebowstąpienia aż na wieki): jako KRÓL KRÓLÓW I PAN PANÓW (Ap 17,14 i 19,16), aby ostatecznie zniszczyć królestwo szatana i zaprowadzić wieczne Królestwo Boże[85].

Czy w NT jest obecna idea intronizacji Jezusa? Ojcowie Kościoła i współcześni egzegeci wskazują tu chętnie na kilka szczególnych momentów w życiu Jezusa, mówiąc o Jego intronizacji: czy to podczas chrztu w wodach Jordanu, kiedy Jezus zostaje namaszczony (Mesjasz) przez Ojca na Króla i rozpoczyna swą mesjańską misję; czy w czasie ukrzyżowania i śmierci (częste: Jezus królujący z krzyża, krzyż jako tron Jezusa); czy w momencie zmartwychwstania jako królewskim zatriumfowaniu Jezusa nad szatanem i śmiercią, czy wreszcie we wniebowstąpieniu jako pełnym chwały wkroczeniu do Nieba i zajęcie tronu po prawicy Ojca[86]. Wiele tekstów NT mówi o tej boskiej intronizacji Jezusa: Dana Mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi... Ojciec bowiem nie sądzi nikogo, lecz cały sąd przekazał Synowi... Dlatego też Bóg Go nad wszystko wywyższył i darował Mu imię... (zob. niżej). Wszystkie te teskty dotyczą jednak Intronizacji Jezusa dokonanej przez Boga. Natomiast istotą aktu intronizacji według sł. Bożej Rozalii Celakówny ma być dokonanie go przez człowieka, gdyż Bóg nie jest Królem dla siebie samego, lecz dla człowieka, dla stworzenia. To człowiek ma uznać nad sobą Króla – Boga i podporządkować się pod Jego Prawo miłości.

Tym, wobec którego mamy dokonać Intronizacji, tego aktu miłości i wiary, jest nie tyle Bóg w Trójcy, czy Bóg Ojciec, ale właśnie Jezus. Jemu Bóg Ojciec powierzył panowanie, chwałę i władzę królewską, aby służyły Mu wszystkie narody, ludy i języki (Dn 7,14). Na wołanie psalmisty: Boże, przekaż Twój sąd Królowi, a Twoją sprawiedliwość Synowi królewskiemu. Niech rządzi sprawiedliwie Twoim ludem, a ubogimi Twymi – według prawa (Ps 72,1n) Bóg odpowiada Mesjaszowi: Żądaj ode mnie, a dam ci narody w dziedzictwo, a w posiadane twoje krańce ziemi. Żelazną rózgą będziesz nimi rządzić (Ps 2,8n). I przekazał pełnię swej władzy Jezusowi, poddał Synowi wszystko (1Kor 15,28), czyniąc Go dziedzicem wszystkich rzeczy (Hbr 1,2). Wszystko rzucił pod stopy Jego (1Kor 15,27), o czym zaświadcza sam Jezus: Ojciec bowiem nie sądzi nikogo, ale cały sąd przekazał Synowi, aby wszyscy oddawali cześć Synowi, tak jak oddają cześć Ojcu. (...) Przekazał Mu władzę wykonywania sądu, ponieważ jest Synem Człowieczym (tytuł mesjański Jezusa) (J 5,22n.27). Ojciec swą królewską władzę przekazał Jezusowi, abyśmy Jemu oddali należną Bogu cześć – poprzez akt intronizacji.

A tak o przekazaniu władzy Jezusowi pisze Orygenes w swym sztandarowym dziele O zasadach: „Bóg nosi nazwę wszechmogącego i zawsze posiada przedmioty swej mocy, którymi zarządza jak Król albo Władca... Otóż Bóg Ojciec jest wszechmogący, ponieważ posiada władzę nad wszystkim – nad niebem i ziemią oraz nad tym, co się w nich znajduje. Władzę tę jednak sprawuje za pośrednictwem swego Syna, ponieważ «na imię Jezusa zgina się wszelkie kolano istot niebieskich, ziemskich i podziemnych». A jeśli «wszelkie kolano zgina się przed Jezusem», to Jemu niewątpliwie wszystko podlega, On nad wszystkim sprawuje władzę i za Jego pośrednictwem wszystko podlega Ojcu”.

Jak wspomnieliśmy we wstępie, Pismo Święte ukazuje dzieje walki o panowanie Miłości Boga nad człowiekiem i światem. Przeciwko prawowitej władzy królewskiej Boga występują ludzie: Izraelici rzekli do Samuela: Daj nam króla, aby nami rządził. (...) A Jahwe rzekł do Samuela: „Wysłuchaj głosu ludu we wszystkim, co mówią do ciebie, bo nie ciebie odrzucają, lecz Mnie odrzucają jako Króla nad sobą” (1 Sm 8,6n; por. 1 Sm 12,12); występują całe narody: Dlaczego narody się buntują, czemu ludy knują daremne zamysły? Królowie ziemi powstają i władcy spiskują wraz z nimi przeciw Jahwe i przeciw Jego Mesjaszowi (Ps 2,1n); a przede wszystkim występuje szatan, który pragnie przejąć władzę nad ludźmi i światem. Mówi Lucyfer: Wstąpię na niebiosa; powyżej gwiazd Bożych postawię mój tron (Iz 14,13); Ja jestem Bogiem, ja zasiadam na boskiej stolicy (Ez 28,2). Naśladując Boga Króla, szatan także zakłada swoje, oparte na nienawiści i strachu, królestwo (o czym mówi Jezus: Mt 12,24-28; Mk 3,22-24; Łk 11,15-20; też Ap 16,10), ustawia na ziemi swój tron (Ap 2,13; 13,2; 16,10) i każe nazywać siebie królem (Ap 9,11). Do królestwa szatana należą ludzie i narody, które nie uznają panowania Bożego nad sobą i odrzucają Boże prawo. Stają się oni sługami królestwa ciemności (Ap 17,17), królestwa śmierci (Rz 5,17.21)[87]. Ci będą walczyć z Barankiem, a Baranek ich zwycięży, bo Panem jest panów i Królem królów – a także ci, co z Nim są: powołani, wybrani i wierni (Ap 17,14; por. Ap 19,11-21).

Biblijna idea królewskiej godności Boga została tu ukazana bardzo skrótowo, tak naprawdę zaledwie wymieniona w pewnych przykładach. Osobista lektura Pisma Świętego i podanej poniżej literatury na pewno wypełni i pogłębi ten obraz.

dr Marcin Majewski

Wykaz skrótów bibliograficznych

POLEMIKI NA TEMAT INTRONIZACJI JEZUSA KRÓLA POLSKI

Czy można intronizować Chrystusa?

red. dr Paweł Milcarek (przedruk)

Zrobiło się zamieszanie wokół tej sprawy: czy można intronizować Chrystusa? Czy nie jest to błąd teologiczny, jeśli próbuje się wprowadzać na tron kogoś, kto przecież już jest, bez naszego wyboru i aplauzu, Królem, i to Królem Wszechświata?

Więcej...

Ad vocem „Religijne fantasy”

Prezes PRS Józef Kurecki

Dnia 28 września br. ukazał się w „Tygodniku powszechnym” oszczerczy artykuł autorstwa Artura Sporniaka na temat Intronizacji Jezusa Króla Polski oraz Stowarzyszenia „Róża” i Ruchu Obrony Rzeczypospolitej „Samorządna Polska”, który został następnie opublikowany przez portal onet.pl 6 października 2010 r. Na prośbę Czytelników i Sympatyków portalu intronizacja.pl zamieszczamy komentarz do tego ataku, obnażający całą jego przewrotność, jak też „kompetencje” jego autora.

Więcej...

Kto przyzna się do mnie...

Prezes PRS Józef Kurecki

Z oburzeniem przeczytałem artykuł ks. Jana Mi­kruta CSsR p.t. Serce Króla królów, wydrukowany w Naszym Dzienniku 6.11.07r., nr 259, pełen sprzecz­ności i pustych poetyckich zwrotów, pozbawionych sensu, ale niezwykle w swej ostatecznej wymowie szkodliwych...

Więcej...

Zatruta woda Intronizacji

prof. dr hab. Stanisław Kasprzyk

Płynie Wisła, płynie po polskiej krainie… tym ra­zem zatruta woda popłynęła z Warszawy do Krakowa. Postmodernistyczny przekaz medialny o Intronizacji ukazał się w wiadomościach Katolickiej Agencji Informacyj­nej...

Więcej...

Intronizacja Serca czy Osoby?

ks. Tadeusz Kiersztyn

Głęboko wierzę w posłannictwo Rozalii i uważam, że sprawa jest ogromnie pilna i najwyższej wagi. Dlatego chcę ci pomóc zrozumieć różnicę pomiędzy kultem Serca Jezusa a wezwaniem do Intronizacji Jezusa Króla jako Osoby, by cię nie zwiedli ludzie głoszący Intronizację Serca Jezusa...

Więcej...